تراریوم در لغت به معنی باغ شیشه ای است اولین بار توسط یک پزشک جراح انگلسی بنامNatanail Ward در سال ۱۸۲۹ ایجادشد . البته این کارکاملاً اتفاقی بود و طی یک تجربه ای که هیچ ربطی به باغبانی نداشت!
دکتر وارد آن را کشف کرد .در واقع او می خواست پرورش دادن و تغییر و تحول پیله ای پروانه را امتحان نمایداما متوجه شد که آلودگی هوای حاصل از کارخانه های لندن که نزدیک منزلش بود مانع از رشد آنها می شود در طی دوره مشابهی دکتر وارد چرخه زندگی پروانه ها را در شرایط طبیعی مورد بررسی قرار داد٬ به این شکل که او شفیره پروانه ای را در یک ظرف مربا قرار داد و سپس مقداری خاک درون آن ریخت٬ بعداز چند هفته دکتر وارد یک گیاه درون آن مشاهده کرد و این گیاه از بذری که درون خاک وجود داشت حاصل شده بود. او فهمید وقتی گیاه رطوبت را از طریق سطح برگهایش از دست می دهد رطوبت روی دیواره شیشه تجمع می یابد و به شکل آب در آمده و مجدداً به کف ظرف برمی گردد.این چرخه پایدار باران Rain Cycle درون ظرف ، یکسری شرایط ایده آل برای رشد کامل و سالم گیاه فراهم می کند. دکتر وارد فهمید که این پدیده امری ضروری برای بازگشت مقداری از آب به گیاه برای جلوگیری از خشک شدن آن است و بعد از گذشت چند هفته گیاه بدون هچگونه مراقبتی به رشد خود ادامه داد . وی نیز دو باغ شیشه ای (تراریوم) کوچک تهیه کرد که در آن سرخس و نوعی گیاه از خانواده غلات کاشته بود و آنها را با کشتی به سیدنی استرالیا فرستاد و در طول سفر که به مدت هشت ماه به طول انجامید و علی رغم تغییرات فاحش درجه حرارت در طول سفر گیاهان به خوبی رشد کردند و صحیح و سالم به استرالیا رسیدند و مجدداً در شرایط مشابهی آنها را به لندن باز گرداند .بیش از یکصد و پنجاه سال پیش این ظروف برای رشد و جابجایی گیاهان مورد استفاده قرار می گرفتند و امروزه نیز خیلی از خزانه داران و باغبانان از این ظروف برای کشت گیاهان استفاده می کنند و بیشتر جنبه تزئینی دارد.
ترایوم عبارت است از محیطی برای پرورش و نگهداری گیاهان و یابه عبارت دیگر محیطی برای ایجاد ریز اقلیمی با رطوبت بالا برای گیاهان که اکثراً بومی جنگل های مرطوب جنوب و مرکز آمریکا و جنوب شرقی آسیا و آفریقا هستند و عملاً سازگار با هم نیز می باشند و در یک ظرف سربسته رشد می کنند گفته می شود. این محیط با توجه به ویژگیهای یک گلخانه که فضای مرطوب و ایده آلی برای رشد گیاه فراهم می کند طراحی شده است و با توجه به ابعاد آن امکان قرار دادن انواع و اقسام گلها و گیاهان را در اندازه های کوچک و بزرگ در کنار هم فراهم می کند و چون رطوبت در آن در یک چرخه حفظ می شود به توجه بسیار کمی نیاز دارد .پرورش و نگهداری گل وگیاه در این محیط نه تنها به خاطر زیبایی صورت می گیرد بلکه دارای فواید عملی و علمی نیز می باشد ٬ از این محیط می توان برای سبز کردن بذر گیاهان مختلف مثل سبزیجات استفاده کرد به این صورت که در داخل آنها قطعه ای کاغذ از نوع کاغذ های خشک کن و یا قسمتی از یک پوشه غیر روغنی که می تواند رطوبت را رد خود نگه دارد قرار داد و سپس با افزودن مقداری از آب بذر مورد نطر را روی آن کاشت و بعد از آن ظرف را که در واقع محیط مناسب و مساعدی جهت رشد گیاه مورد نطر فراهم آورده را باید در محلی گرم و نسبتاً روشن در حالیکه درب آن بسته است قرار داد و پس از جوانه زدن گیاه را باید به محل اصلی انتقال داد.از تراریوم می توان برای انواع گیاهانی که در محیط طبیعی منازل امکان نگهداری از آنها امکان ندارد استفاده نمود و از طرفی این شیوه مناسبی برای آموزش رشد گیاهان و نحوه اثر متقابل بین گیاه و محیط به دانش آموزان باشد. استفاده از تراریوم بجای یک دسته گل که اصولاً مردم در مناسبت های مختلف بعنوان هدیه به همدیگر می دهند جایگزین خوبی باشد زیرا از یک طرف بسیار زیبا است و طراحی جذاب آن می تواند چشم گیر باشد و از طرف دیگر ماندگاری و دوام بیشتری داشته باشد.
ظروف تراریوم:
بطور کلی ظرف مورد استفاده جهت محیط تراریوم دو نوع باز و بسته است و اصولاً مواردی که می توان به آن اشاره نمود شامل آکواریوم ، پارچ دهان گشاد ، تنگ ماهی ، شیشه مربا و یا ظروف شیشه ای بدون استفاده در طرح و شکلهای گوناگون می باشد. در یک تقسیم بندی ساده با توجه به شکل ظروف مورد استفاده به سه دسته یا گروه ذیل تقسیم کرد:
• محفظه های چهارگوش• جامها و محفظه های دهان گشاد و ظروف گرد • بطریها و ظرفهای که دهانه تنگ دارند و کشت گیاهان درآنها به سختی انجام می گیرد و نیازی به در پوش ندارد.
اندازه گیاه عامل مهمی برای اتنخای ظروف می باشد از طرفی ظرف انتخابی باید اجازه نفوذ نور کافی به داخل جهت استفاده گیاه در فرآیند فتوسنتز را بدهد. شیشه های مات و رنگی گزینه های خوبی نخواهند بود و در صورتی که از شیشه های رنگی استفاده می شود حداقل سعی کنید شیشه های انتخابی کمرنگ باشد و در ضمن از گیاهان سایه دوست استفاده شود٬ هرچند در این محیط گیاهان جالبی با این شرایط رشد نخواهندیافت.دقت شود ظرف انتخابی ترک یا خراشیدگی نداشته باشد و قبل از استفاده استرلیزه شود که این امر با آب داغ یا مایع شوینده میسر می شود و اگر ظرف انتخابی دارای درب است دقت شود که درب آن مانع ورود و خروج آب شود. بطور کلی ظروف چهار گوش برای تراریوم عالی بوده و کاشت در آنها به دلیل سهولت انجام کار بسیار مناسب است . این ظروف دهان گشاد ترین ظرفها برای تراریوم می باشند و اندازه آنها برحسب سلیقه ، نوع کار ، فضا و اندازه گیاه متفاوت می باشد ٬ازطرفی وقتی این ظروف مانند تنگ ماهی ، جامهای دهانه گشاد و یا حبابهای شیشه ای به تراریوم تبدیل می شوند منظره جالبی به خود می گیرند و در واقع اینگونه ظرف ها عمدتاً به خاطر داشتن یک انحنا در قسمت میانی جای کافی برای رشد گیاهان جوان دارند. استفاده ازظرفهای دهانه تنگ یا بطریهای دارای فضای مناسب به دلیل سختی کاشت گیاه درون آنها و معدود و محدود بودن گیاهان و همچنین تنگی درب ورودی به اندازه ظروف دهانه گشاد مرسوم نیستند.
انتخاب گیاه: در تراریوم انتخاب گیاه از اهمیت زیادی برخوردار می باشد لذا گیاهانی که رشدشان سریع نیست بهترین انتخاب هستند. از طرفی در نظر گرفتن مواد غذایی و نیازهای گیاهی ازجمله آب ، نور، و غیره و سازگاری گونه های انتخابی نباید فراموش شود. با این وصف انتخاب گیاهان با ارتفاع ، شکل و رنگ متفاوت منظره ای زیبایی ایجادمی کند از جمله گیاهان که می توان در تراریوم استفاده نمود عبارتند از : بگونیا ، پرسیاوشان ، دیفن باخیا ، دراسنا ، مارانتا ، فیلودندرون، بنفشه های آفریقایی ، برگ بیدی ، سرخس نر ، فیکوس.
منبع:مهندسی کشاورزی
طراحی فضای سبز
طراحی فضای سبز