کمیته علمی مستقل داروهای بریتانیا (ISCD) هفته گذشته با اعلام نتایج آخرین بررسی‌های خود بار دیگر باورهای رایج در مورد انواع گوناگون موادمخدر را به چالش کشید.
در نتایج این بررسی آمده که حتی محافل دانشگاهی هم سال‌هاست که در مورد میزان آسیب موادمخدر در مقایسه با سیگار و الکل دیدگاه‌های نادرستی را بیان کرده‌اند.
در بررسی‌های کمیته علمی مستقل داروهای بریتانیا، این حقیقت آشکار شده است که با در نظر گرفتن معیارهای جدید، مصرف الکل می‌تواند برای فرد و اطرافیان‌اش حتی از مصرف هرویین و کراک نیز خطرناک‌تر باشد. در ماه‌های اخیر کمیته علمی مستقل داروهای بریتانیا با همکاری مرکز پایش سوءمصرف مواد اتحادیه اروپا (EMCDDA) ضوابط تازه‌ای را به معیارهای سنجش میزان خطر مصرف موادمخدر افزودند و پس از آن به نتایجی دست یافتند که چندان با باورهای رایج همخوانی نداشت.
نتایج مطالعات جدید
براساس مطالعات جدیدی که نتایج آن در نشریه معتبر لانست به چاپ رسیده است، الکل خطرناک‌ترین ماده مصرفی است و پس از آن هرویین و کراک در رتبههای دوم و سوم طبقه‌بندی شده‌اند. در این بررسی‌ها قرص‌های اکستازی در مقام هشتم مواد خطرناک جای گرفته‌اند. پروفسور دیوید نات، مدیر کمیته علمی مستقل داروهای بریتانیا پس از چاپ مقاله خبرساز این مرکز در مجله لانست هفته گذشته در یک نشست خبری گفت: «ما تا امروز از میزان خطری که الکل سلامت جامعه‌مان را تهدید می‌کند به اندازه کافی آگاهی نداشتیم. بنابراین کاهش آسیب‌های ناشی از مصرف الکل باید به راهبردی اساسی و ضروری در سیستم‌های بهداشتی ما تبدیل شود.» دکتر نات معتقد است که سیستم‌های طبقه‌بندی رایج برای تعیین میزان خطر موادمخدر گوناگون چندان با واقعیت‌های جامعه همخوانی ندارد. به عنوان نمونه مصرف الکل و تنباکو در اغلب کشورهای غربی و از جمله بریتانیا برای افراد بالغ منعی ندارد. در عوض مصرف حشیش و LSD در اغلب کشورها با محدودیت‌های قانونی فراوانی همراه است؛ چنانکه حتی حمل مقادیر اندکی از این مواد هم می‌تواند به حبس و زندانی شدن فرد بینجامد. دکتر نات با اشاره به این موضوع‌ها، سیستم‌های نظارتی را ناقص می‌داند و می‌گوید: «واقعا حیرت‌آور است که ۲ ماده قانونی یعنی الکل و سیگار در صدر مواد آسیب‌زا قرار دارند. به عبارت دیگر آسیب‌های ناشی از مواد قانونی خطرآفرین بیش از مواد غیرقانونی که نباشد کمتر از آنها هم نیست.» البته اظهارنظرهای دکتر نات پیش از این هم موج خبری گسترده‌ای را به راه انداخته بود. مدیر کمیته علمی مستقل داروهای بریتانیا سال قبل هم در گیرودار انجام پروژه تحقیقاتی این مرکز در یک گفت‌وگوی خبری اعلام کرده بود که حشیش کم‌خطرتر از الکل است. این اظهارنظر دکتر نات چنان برای او گران تمام شد که سرانجام به استعفایش از ریاست شورای مشورتی سوءمصرف مواد در دولت بریتانیا انجامید.
آمارهای تلخ
براساس آمارهای سازمان جهانی بهداشت سالانه ۵/۲ میلیون نفر به دلیل عوارض گوناگون مصرف الکل جان می‌سپارند. عوارضی که طیف گوناگونی از مشکلات جسمانی و روانی را شامل می‌شود. از بیماری‌های قلبی و گوارشی گرفته تا ابتلا به سرطان‌های گوناگون و سرانجام خودکشی و تصادف‌های مرگبار. به عبارت دیگر سالانه نزدیک به ۴ درصد موارد فوت در جهان به طور مستقیم یا غیرمستقیم با الکل مرتبط هستند و این ماده به عنوان سومین عامل خطرزا برای مرگ زودهنگام و ناتوانی‌های جسمی و روانی در جهان به شمار می‌آید.
حال همچنان این سوال باقی است که چرا در تقسیم‌بندی‌های گذشته الکل آنچنان که باید خطرناک تلقی نمی‌شد. دکتر نات دلیل این اختلاف را ناکارآمدی معیارهای پیشین می‌داند اما دستگاه جدید سنجش دکتر نات و همکارانش بر پایه یک نظام چند عاملی استوار است. در این سیستم جدید ارزشیابی ۹ معیار برای آسیب‌هایی که مصرف یک ماده مشخص به فرد وارد می‌کند و ۷ معیار برای آسیب‌هایی که به اطرافیان وارد می‌شود در نظر گرفته شده است. معیارهای آسیبرسان به فرد مصرف‌کننده مواردی همچون مرگ ناشی یا مرتبط با مصرف ماده، آسیب به سلامت جسمانی، وابستگی به ماده و کاهش روابط اجتماعی فرد را شامل می‌شود. از سوی دیگر معیارهای آسیبرسان مربوط به اطرافیان مواردی دیگری مانند خشونت، آسیب به محیط اطراف، مشکلات خانوادگی و هزینه‌ها و تبعات اقتصادی و اجتماعی را دربرمی‌گیرد. حال بر اساس این دستگاه سنجش هر یک از مواد مورد بررسی قرار می‌گیرند و از صفر تا ۱۰۰ امتیازدهی می‌شوند. بر اساس ارزیابی‌های تیم دکتر نات الکل با ۷۲ امتیاز منفی خطرناک‌ترین ماده برای سلامتی انسان‌هاست و پس از آن با یک فاصله معنادار هرویین با ۵۵ امتیاز منفی قرار گرفته است. در این رده‌بندی کوکایین با ۳۳ امتیاز منفی و تنباکو با ۲۶ امتیاز منفی در رتبههای سوم و چهارم قرار دارند. سرانجام اینکه آمفتامین‌ها با ۲۳ امتیاز منفی و حشیش با ۲۰ امتیاز منفی، بنزودیازپین‌ها با ۱۵ امتیاز منفی، متادون و اکتسازی با ۱۴ امتیاز منفی به ترتیب در رتبههای بعدی جای گرفته‌اند.
منبع: رویترز
کمیته علمی مستقل داروهای بریتانیا (ISCD) هفته گذشته با اعلام نتایج آخرین بررسی‌های خود بار دیگر باورهای رایج در مورد انواع گوناگون موادمخدر را به چالش کشید.
در نتایج این بررسی آمده که حتی محافل دانشگاهی هم سال‌هاست که در مورد میزان آسیب موادمخدر در مقایسه با سیگار و الکل دیدگاه‌های نادرستی را بیان کرده‌اند.
در بررسی‌های کمیته علمی مستقل داروهای بریتانیا، این حقیقت آشکار شده است که با در نظر گرفتن معیارهای جدید، مصرف الکل می‌تواند برای فرد و اطرافیان‌اش حتی از مصرف هرویین و کراک نیز خطرناک‌تر باشد. در ماه‌های اخیر کمیته علمی مستقل داروهای بریتانیا با همکاری مرکز پایش سوءمصرف مواد اتحادیه اروپا (EMCDDA) ضوابط تازه‌ای را به معیارهای سنجش میزان خطر مصرف موادمخدر افزودند و پس از آن به نتایجی دست یافتند که چندان با باورهای رایج همخوانی نداشت.
نتایج مطالعات جدید
براساس مطالعات جدیدی که نتایج آن در نشریه معتبر لانست به چاپ رسیده است، الکل خطرناک‌ترین ماده مصرفی است و پس از آن هرویین و کراک در رتبههای دوم و سوم طبقه‌بندی شده‌اند. در این بررسی‌ها قرص‌های اکستازی در مقام هشتم مواد خطرناک جای گرفته‌اند. پروفسور دیوید نات، مدیر کمیته علمی مستقل داروهای بریتانیا پس از چاپ مقاله خبرساز این مرکز در مجله لانست هفته گذشته در یک نشست خبری گفت: «ما تا امروز از میزان خطری که الکل سلامت جامعه‌مان را تهدید می‌کند به اندازه کافی آگاهی نداشتیم. بنابراین کاهش آسیب‌های ناشی از مصرف الکل باید به راهبردی اساسی و ضروری در سیستم‌های بهداشتی ما تبدیل شود.» دکتر نات معتقد است که سیستم‌های طبقه‌بندی رایج برای تعیین میزان خطر موادمخدر گوناگون چندان با واقعیت‌های جامعه همخوانی ندارد. به عنوان نمونه مصرف الکل و تنباکو در اغلب کشورهای غربی و از جمله بریتانیا برای افراد بالغ منعی ندارد. در عوض مصرف حشیش و LSD در اغلب کشورها با محدودیت‌های قانونی فراوانی همراه است؛ چنانکه حتی حمل مقادیر اندکی از این مواد هم می‌تواند به حبس و زندانی شدن فرد بینجامد. دکتر نات با اشاره به این موضوع‌ها، سیستم‌های نظارتی را ناقص می‌داند و می‌گوید: «واقعا حیرت‌آور است که ۲ ماده قانونی یعنی الکل و سیگار در صدر مواد آسیب‌زا قرار دارند. به عبارت دیگر آسیب‌های ناشی از مواد قانونی خطرآفرین بیش از مواد غیرقانونی که نباشد کمتر از آنها هم نیست.» البته اظهارنظرهای دکتر نات پیش از این هم موج خبری گسترده‌ای را به راه انداخته بود. مدیر کمیته علمی مستقل داروهای بریتانیا سال قبل هم در گیرودار انجام پروژه تحقیقاتی این مرکز در یک گفت‌وگوی خبری اعلام کرده بود که حشیش کم‌خطرتر از الکل است. این اظهارنظر دکتر نات چنان برای او گران تمام شد که سرانجام به استعفایش از ریاست شورای مشورتی سوءمصرف مواد در دولت بریتانیا انجامید.
آمارهای تلخ
براساس آمارهای سازمان جهانی بهداشت سالانه ۵/۲ میلیون نفر به دلیل عوارض گوناگون مصرف الکل جان می‌سپارند. عوارضی که طیف گوناگونی از مشکلات جسمانی و روانی را شامل می‌شود. از بیماری‌های قلبی و گوارشی گرفته تا ابتلا به سرطان‌های گوناگون و سرانجام خودکشی و تصادف‌های مرگبار. به عبارت دیگر سالانه نزدیک به ۴ درصد موارد فوت در جهان به طور مستقیم یا غیرمستقیم با الکل مرتبط هستند و این ماده به عنوان سومین عامل خطرزا برای مرگ زودهنگام و ناتوانی‌های جسمی و روانی در جهان به شمار می‌آید.
حال همچنان این سوال باقی است که چرا در تقسیم‌بندی‌های گذشته الکل آنچنان که باید خطرناک تلقی نمی‌شد. دکتر نات دلیل این اختلاف را ناکارآمدی معیارهای پیشین می‌داند اما دستگاه جدید سنجش دکتر نات و همکارانش بر پایه یک نظام چند عاملی استوار است. در این سیستم جدید ارزشیابی ۹ معیار برای آسیب‌هایی که مصرف یک ماده مشخص به فرد وارد می‌کند و ۷ معیار برای آسیب‌هایی که به اطرافیان وارد می‌شود در نظر گرفته شده است. معیارهای آسیبرسان به فرد مصرف‌کننده مواردی همچون مرگ ناشی یا مرتبط با مصرف ماده، آسیب به سلامت جسمانی، وابستگی به ماده و کاهش روابط اجتماعی فرد را شامل می‌شود. از سوی دیگر معیارهای آسیبرسان مربوط به اطرافیان مواردی دیگری مانند خشونت، آسیب به محیط اطراف، مشکلات خانوادگی و هزینه‌ها و تبعات اقتصادی و اجتماعی را دربرمی‌گیرد. حال بر اساس این دستگاه سنجش هر یک از مواد مورد بررسی قرار می‌گیرند و از صفر تا ۱۰۰ امتیازدهی می‌شوند. بر اساس ارزیابی‌های تیم دکتر نات الکل با ۷۲ امتیاز منفی خطرناک‌ترین ماده برای سلامتی انسان‌هاست و پس از آن با یک فاصله معنادار هرویین با ۵۵ امتیاز منفی قرار گرفته است. در این رده‌بندی کوکایین با ۳۳ امتیاز منفی و تنباکو با ۲۶ امتیاز منفی در رتبههای سوم و چهارم قرار دارند. سرانجام اینکه آمفتامین‌ها با ۲۳ امتیاز منفی و حشیش با ۲۰ امتیاز منفی، بنزودیازپین‌ها با ۱۵ امتیاز منفی، متادون و اکتسازی با ۱۴ امتیاز منفی به ترتیب در رتبههای بعدی جای گرفته‌اند.
منبع: رویترز