آنغوزه
دارای اثر ضد اسپاسم و بادشکن است و در رفع بیماری‌های تنفسی و دستگاه گوارش با منشا عصبی استفاده می‌شود. همچنین به عنوان ادویه در مواد غذایی مصرف دارد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب سنتی از آنغوزه به عنوان ضد التهاب و در درمان التهاب گلو و رفع گرفتگی صدا استفاده می شده و همچنین برای آن خاصیت بادشکن قایل بوده اند.
دارای اثر ضد اسپاسم و بادشکن است و در رفع بیماری‌های تنفسی و دستگاه گوارش با منشا عصبی استفاده می‌شود. همچنین به عنوان ادویه در مواد غذایی مصرف دارد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب سنتی از آنغوزه به عنوان ضد التهاب و در درمان التهاب گلو و رفع گرفتگی صدا استفاده می شده و همچنین برای آن خاصیت بادشکن قایل بوده اند.
آویشن
گونه‌های مختلف آویشن به عنوان مطبوع‌کننده و طعم‌دهنده، همچنین به عنوان ضدسرفه، خلط‌آور، ضدنفخ، ضدمیکروب، ضدقارچ، ضداسپاسم، دهانشویه و در فرآورده‌های دهانی مورد استفاده دارند و به طور کلی به علت تشابه میزان ترکیبات فنلی T.daenensis با T.vulgaris به نظر می‌رسد بتوان موارد استعمال مشابهی را انتظار داشت. از این گیاه اثرات مثبت در درمان تینیا ورسی‌کالر و شب‌ادراری کودکان گزارش گردیده است.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته از آویشن یا صعتر (سعتر) به عنوان مدر، ضد کرم، ضدنفخ و اشتهاآور استفاده نموده، جویدن آن را در تسکین درد دندان موثر می دانسته اند.
عوارض جانبی: تیمول باعث تحریک غشای مخاطی و پوست می گردد. علایم مسمومیت با تیمول شامل سرگیجه، حالت تهوع، درد در دستگاه گوارش، سردرد، اغتشاش ذهنی، اغماء و ایست تنفسی می باشد. از تیمول یا عصاره آویشن که در فرآورده های خمیردندانی استفاده شده، مواردی از التهاب لب و زبان گزارش گردیده است. پرخونی و التهاب مزمن در پوست سر از صابون و شامپوهای حاوی تیمول گزارش گردیده است.
موارد منع مصرف: در مورد مصرف دراز مدت آن رعایت احتیاط ضروری است و عصاره آن به تنهایی و به صورت رقیق نشده نباید مورد مصرف قرار گیرد. مصرف آن در حاملگی و شیردهی با دوزهای معمولی مشکلی ندارد. مصرف گونه های مختلف آویشن بر نظم قاعدگی موثر دانسته شده و لذا مقادیر زیاد آن نباید مصرف گردد.
گونه‌های مختلف آویشن به عنوان مطبوع‌کننده و طعم‌دهنده، همچنین به عنوان ضدسرفه، خلط‌آور، ضدنفخ، ضدمیکروب، ضدقارچ، ضداسپاسم، دهانشویه و در فرآورده‌های دهانی مورد استفاده دارند و به طور کلی به علت تشابه میزان ترکیبات فنلی T.daenensis با T.vulgaris به نظر می‌رسد بتوان موارد استعمال مشابهی را انتظار داشت. از این گیاه اثرات مثبت در درمان تینیا ورسی‌کالر و شب‌ادراری کودکان گزارش گردیده است.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته از آویشن یا صعتر (سعتر) به عنوان مدر، ضد کرم، ضدنفخ و اشتهاآور استفاده نموده، جویدن آن را در تسکین درد دندان موثر می دانسته اند.
عوارض جانبی: تیمول باعث تحریک غشای مخاطی و پوست می گردد. علایم مسمومیت با تیمول شامل سرگیجه، حالت تهوع، درد در دستگاه گوارش، سردرد، اغتشاش ذهنی، اغماء و ایست تنفسی می باشد. از تیمول یا عصاره آویشن که در فرآورده های خمیردندانی استفاده شده، مواردی از التهاب لب و زبان گزارش گردیده است. پرخونی و التهاب مزمن در پوست سر از صابون و شامپوهای حاوی تیمول گزارش گردیده است.
موارد منع مصرف: در مورد مصرف دراز مدت آن رعایت احتیاط ضروری است و عصاره آن به تنهایی و به صورت رقیق نشده نباید مورد مصرف قرار گیرد. مصرف آن در حاملگی و شیردهی با دوزهای معمولی مشکلی ندارد. مصرف گونه های مختلف آویشن بر نظم قاعدگی موثر دانسته شده و لذا مقادیر زیاد آن نباید مصرف گردد.
آویشن شیرازی
از آویشن شیرازی به عنوان ضدنفخ استفاده می‌شود و همچنین به صورت بخور در رفع علایم سرماخوردگی مصرف دارد. از برگهای گیاه به عنوان چاشنی نیز استفاده می‌شود.
از آویشن شیرازی به عنوان ضدنفخ استفاده می‌شود و همچنین به صورت بخور در رفع علایم سرماخوردگی مصرف دارد. از برگهای گیاه به عنوان چاشنی نیز استفاده می‌شود.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته از آویشن به عنوان تسکین دهنده درد مفاصل، ضدنفخ و در رفع سرماخوردگی ها استفاده می شده است و اثرات ضد اسهال و ضد کرم نیز برای آن قایل بوده اند.
عوارض جانبی: تیمول، درماتیت ایجاد می کند و چنانچه در خمیردندان ها به کار رود، التهاب زبان و لبها را موجب می شود.
اروانه
مهم‌ترین آثار گیاه گل اروانه شامل آثار ضدالتهاب، مسکن، ضداسپاسم و ضدنفخ می‌باشد. از این گیاه همچنین در رفع علایم سرماخوردگی نیز استفاده می‌شود.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته، گل اروانه به عنوان مدر و در رفع علایم سرماخوردگی معرفی شده و نیز آن را جهت خوشبو کردن دهان و به صورت موضعی جهت خوشبو کردن بدن توصیه کرده اند.
عوارض جانبی: تیمول، درماتیت ایجاد می کند و چنانچه در خمیردندان ها به کار رود، التهاب زبان و لبها را موجب می شود.
اروانه
مهم‌ترین آثار گیاه گل اروانه شامل آثار ضدالتهاب، مسکن، ضداسپاسم و ضدنفخ می‌باشد. از این گیاه همچنین در رفع علایم سرماخوردگی نیز استفاده می‌شود.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته، گل اروانه به عنوان مدر و در رفع علایم سرماخوردگی معرفی شده و نیز آن را جهت خوشبو کردن دهان و به صورت موضعی جهت خوشبو کردن بدن توصیه کرده اند.
اسطوخودوس
از اسطوخودوس در مصرف خوراکی در درمان سردرد، میگرن، دردهای معدی ناشی از ناراحتی‌های عصبی و حالات هیجانی، همچنین به عنوان آرامبخش و مسکن، ضدنفخ و صفراآور مورد استفاده قرار می‌گیرد. به صورت موضعی نیز در درمان دردهای روماتیسمی کاربرد دارد. در فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی به عنوان معطرکننده استفاده می‌شود.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته اسطوخودوس به عنوان داروی آرام بخش، ضدسرفه، ضدنفخ، مدر و ضداسپاسم مورد مصرف قرار می گرفت.
از اسطوخودوس در مصرف خوراکی در درمان سردرد، میگرن، دردهای معدی ناشی از ناراحتی‌های عصبی و حالات هیجانی، همچنین به عنوان آرامبخش و مسکن، ضدنفخ و صفراآور مورد استفاده قرار می‌گیرد. به صورت موضعی نیز در درمان دردهای روماتیسمی کاربرد دارد. در فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی به عنوان معطرکننده استفاده می‌شود.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته اسطوخودوس به عنوان داروی آرام بخش، ضدسرفه، ضدنفخ، مدر و ضداسپاسم مورد مصرف قرار می گرفت.
اسفرزه
از دانه اسفرزه به عنوان ضدسرفه، ضدالتهاب دستگاه گوارش، ملین و در درمان سندرم روده تحریک‌پذیر استفاده می‌گردد. از موسیلاژ آن در فرآورده‌های آرایشی به عنوان امولسیون‌کننده و از پوست دانه‌ها به صورت موضعی در رفع تحریک پوست استفاده می‌گردد.
موارد استعمال در طب سنتی: از اسفرزه در طب گذشته به صورت خوراکی به عنوان ملین و به صورت موضعی به عنوان ضدالتهاب استفاده می شده است.
از دانه اسفرزه به عنوان ضدسرفه، ضدالتهاب دستگاه گوارش، ملین و در درمان سندرم روده تحریک‌پذیر استفاده می‌گردد. از موسیلاژ آن در فرآورده‌های آرایشی به عنوان امولسیون‌کننده و از پوست دانه‌ها به صورت موضعی در رفع تحریک پوست استفاده می‌گردد.
موارد استعمال در طب سنتی: از اسفرزه در طب گذشته به صورت خوراکی به عنوان ملین و به صورت موضعی به عنوان ضدالتهاب استفاده می شده است.
انیسون
انیسون به عنوان ضداسپاسم، ضدنفخ، خلط‌آور و افزایش‌دهنده شیر مورد مصرف قرار می‌گیرد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته برای انیسون اثرات ضدنفخ، مسکن، کاهش دهنده علایم سرماخوردگی و خوش بو کننده دهان قایل بوده اند.
انیسون به عنوان ضداسپاسم، ضدنفخ، خلط‌آور و افزایش‌دهنده شیر مورد مصرف قرار می‌گیرد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته برای انیسون اثرات ضدنفخ، مسکن، کاهش دهنده علایم سرماخوردگی و خوش بو کننده دهان قایل بوده اند.
اوکالیپتوس
اوکالیپتوس اثر خلط‌آور، ضدعفونی‌کننده و ضداسپاسم داشته در تسکین علایم سرماخوردگی موثر است. از ماده موثره اسانس آن در پمادهای ضدتحریک و خمیردندان‌ها استفاده می‌شود. به عنوان حشره‌کش و دورکننده حشرات نیز به کار می‌رود. همچنین به صورت پماد و مخلوط با روغن‌های پایه در تخفیف التهاب و تسکین دردهای عضلانی از طریق موضعی مصرف می‌شود.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته ایران هیچ اشاره ای به موارد مصرف اوکالیپتوس نشده است.
عوارض جانبی: اسانس اکالیپتوس در دوزهای بالا مانند بسیاری اسانسهای دیگر به علت تحریک روده مهلک است. (مصرف خوراکی ۴ تا ۲۴ میلی لیتر اسانس باعث مرگ شده است.) با دوزهای کمتر از ۵/۳ میلی لیتر نیز مرگ گزارش شده است. هر چند در مواردی علی رغم مصرف مقادیر مرگ آور، بهبود نیز گزارش شده است.
علایم مسمومیت شامل سوزش و ت حریک معده و روده، تهوع، استفراغ، اسهال، ضعف، سرگیجه، مشکلات تنفسی، فلج، تشنج و در نهایت مرگ است. ممکن است میوزیس، احساس خفگی و سیانوز نیز روی دهد.
موارد احتیاط: تماس با مواد حاصل از گیاه و حتی تماس با قسمتهای مختلف گیاه نظیر شاخ و برگ آن در افراد حساس، کهیر ایجاد می کند. محلولهای روغنی آن نباید در فرآورده های بینی به کار روند، زیرا حرکات مژکها را مهار کرده و پنومونی ایجاد می کند. اسانس مورد استفاده در فرآورده های دارویی باید عاری از آلدئیدهای فرار و فلاندرن باشد.
بابا آدم
از بابا آدم به صورت خوراکی به عنوان ضدالتهاب (به‌ویژه در آرتروز و دردهای روماتیسمی)، ملین، مدر و در درمان سوءهاضمه مصرف می‌شود و به صورت موضعی نیز در درمان آکنه، عفونت‌های قارچی (نظیر بیماری پای ورزشکاران)، اگزما و خشکی پوست مصرف می‌گردد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته از بابا آدم به صورت خوراکی و موضعی در درمان مفاصل استفاده می شده است.
عوارض جانبی: وجود سلولهای کوتیکول ریشه زبر ممکن است در پوست و قرنیه ایجاد تحریک و خارش و درماتیت تماسی نماید.
موارد احتیاط: از مصرف این دارو در ناحیه اطراف چشم و داخل آن خودداری شود.
بابونه
بابونه دارای اثرات ضدالتهاب، ضداسپاسم و ضدنفخ بوده، در پیشگیری و درمان زخم‌معده مصرف می‌گردد. همچنین به عنوان ضدباکتری، ضدقارچ، آرامبخش و ملین استفاده می‌شود. بابونه در درمان التهابات پوستی، ادرار سوختگی اطفال و ترک‌خوردگی نوک پستان موثر است.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته بابونه به عنوان ضدالتهاب، برطرف کننده زخمهای دهانی و بثورات جلدی مصرف شده، همچنین در درمان علایم سرماخوردگی و رفع سردرد مورد استفاده بوده است.
عوارض جانبی: عوارض جانبی آن نادر بوده و گاهی به ایجاد واکنشهای آلرژیک بی اهمیت و قابل اغماض منجر می شود.
موارد احتیاط: از مصرف این دارو در ناحیه اطراف و داخل چشم باید خودداری شود.
بادرشبو
به صورت خوراکی به عنوان آرامبخش و اشتهاآور و به صورت موضعی در درمان التهابات پوستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اسانس آن اثر ضدباکتریایی دارد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته از آن به عنوان داروی آرامبخش و ضدنفخ استفاده می نموده اند.
بادرنجبویه
بادرنجبویه دارای اثرات آرامبخش، ضداسپاسم، ضدباکتری و ضدویروس می‌باشد و در درمان اختلالات گوارشی و قلبی با منشاء عصبی و اضطراب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته بادرنجبویه به عنوان آرامبخش، خوشبوکننده دهان، التیام دهنده زخمها و در درمان سوءهاضمه کاربرد داشته است.
بارهنگ
از بارهنگ در درمان یبوست و به‌عنوان ضدالتهاب دستگاه گوارش استفاده می‌گردد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته بارهنگ را صفراآور و مدر می دانسته اند.
موارد احتیاط: دانه های بارهنگ را باید با مقدار کافی مایع مصرف نمود تا از متراکم شدن آنها در دستگاه معدی – روده ای جلوگیری به عمل آید.
اوکالیپتوس اثر خلط‌آور، ضدعفونی‌کننده و ضداسپاسم داشته در تسکین علایم سرماخوردگی موثر است. از ماده موثره اسانس آن در پمادهای ضدتحریک و خمیردندان‌ها استفاده می‌شود. به عنوان حشره‌کش و دورکننده حشرات نیز به کار می‌رود. همچنین به صورت پماد و مخلوط با روغن‌های پایه در تخفیف التهاب و تسکین دردهای عضلانی از طریق موضعی مصرف می‌شود.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته ایران هیچ اشاره ای به موارد مصرف اوکالیپتوس نشده است.
عوارض جانبی: اسانس اکالیپتوس در دوزهای بالا مانند بسیاری اسانسهای دیگر به علت تحریک روده مهلک است. (مصرف خوراکی ۴ تا ۲۴ میلی لیتر اسانس باعث مرگ شده است.) با دوزهای کمتر از ۵/۳ میلی لیتر نیز مرگ گزارش شده است. هر چند در مواردی علی رغم مصرف مقادیر مرگ آور، بهبود نیز گزارش شده است.
علایم مسمومیت شامل سوزش و ت حریک معده و روده، تهوع، استفراغ، اسهال، ضعف، سرگیجه، مشکلات تنفسی، فلج، تشنج و در نهایت مرگ است. ممکن است میوزیس، احساس خفگی و سیانوز نیز روی دهد.
موارد احتیاط: تماس با مواد حاصل از گیاه و حتی تماس با قسمتهای مختلف گیاه نظیر شاخ و برگ آن در افراد حساس، کهیر ایجاد می کند. محلولهای روغنی آن نباید در فرآورده های بینی به کار روند، زیرا حرکات مژکها را مهار کرده و پنومونی ایجاد می کند. اسانس مورد استفاده در فرآورده های دارویی باید عاری از آلدئیدهای فرار و فلاندرن باشد.
بابا آدم
از بابا آدم به صورت خوراکی به عنوان ضدالتهاب (به‌ویژه در آرتروز و دردهای روماتیسمی)، ملین، مدر و در درمان سوءهاضمه مصرف می‌شود و به صورت موضعی نیز در درمان آکنه، عفونت‌های قارچی (نظیر بیماری پای ورزشکاران)، اگزما و خشکی پوست مصرف می‌گردد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته از بابا آدم به صورت خوراکی و موضعی در درمان مفاصل استفاده می شده است.
عوارض جانبی: وجود سلولهای کوتیکول ریشه زبر ممکن است در پوست و قرنیه ایجاد تحریک و خارش و درماتیت تماسی نماید.
موارد احتیاط: از مصرف این دارو در ناحیه اطراف چشم و داخل آن خودداری شود.
بابونه
بابونه دارای اثرات ضدالتهاب، ضداسپاسم و ضدنفخ بوده، در پیشگیری و درمان زخم‌معده مصرف می‌گردد. همچنین به عنوان ضدباکتری، ضدقارچ، آرامبخش و ملین استفاده می‌شود. بابونه در درمان التهابات پوستی، ادرار سوختگی اطفال و ترک‌خوردگی نوک پستان موثر است.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته بابونه به عنوان ضدالتهاب، برطرف کننده زخمهای دهانی و بثورات جلدی مصرف شده، همچنین در درمان علایم سرماخوردگی و رفع سردرد مورد استفاده بوده است.
عوارض جانبی: عوارض جانبی آن نادر بوده و گاهی به ایجاد واکنشهای آلرژیک بی اهمیت و قابل اغماض منجر می شود.
موارد احتیاط: از مصرف این دارو در ناحیه اطراف و داخل چشم باید خودداری شود.
بادرشبو
به صورت خوراکی به عنوان آرامبخش و اشتهاآور و به صورت موضعی در درمان التهابات پوستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اسانس آن اثر ضدباکتریایی دارد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته از آن به عنوان داروی آرامبخش و ضدنفخ استفاده می نموده اند.
بادرنجبویه
بادرنجبویه دارای اثرات آرامبخش، ضداسپاسم، ضدباکتری و ضدویروس می‌باشد و در درمان اختلالات گوارشی و قلبی با منشاء عصبی و اضطراب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته بادرنجبویه به عنوان آرامبخش، خوشبوکننده دهان، التیام دهنده زخمها و در درمان سوءهاضمه کاربرد داشته است.
بارهنگ
از بارهنگ در درمان یبوست و به‌عنوان ضدالتهاب دستگاه گوارش استفاده می‌گردد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته بارهنگ را صفراآور و مدر می دانسته اند.
موارد احتیاط: دانه های بارهنگ را باید با مقدار کافی مایع مصرف نمود تا از متراکم شدن آنها در دستگاه معدی – روده ای جلوگیری به عمل آید.
باریجه
امروزه باریجه کمتر نقش دارویی داشته و بیشتر به عنوان طعم‌دهنده در محصولات غذایی مانند نوشابه‌های غیرالکلی و فرآورده‌های گوشتی و یا معطرکننده و تثبیت‌کننده عطرها در فرآورده‌های آرایشی مورد مصرف قرار می‌گیرد. از باریجه در گذشته همراه با آنغوزه در ناراحتی‌های عصبی استفاده می‌شده است.
موارد استعمال در طب سنتی:در طب گذشته باریجه در اختلالات تنفسی در درمان تنگی نفس و سرفه مزمن مصرف می شده است.
امروزه باریجه کمتر نقش دارویی داشته و بیشتر به عنوان طعم‌دهنده در محصولات غذایی مانند نوشابه‌های غیرالکلی و فرآورده‌های گوشتی و یا معطرکننده و تثبیت‌کننده عطرها در فرآورده‌های آرایشی مورد مصرف قرار می‌گیرد. از باریجه در گذشته همراه با آنغوزه در ناراحتی‌های عصبی استفاده می‌شده است.
موارد استعمال در طب سنتی:در طب گذشته باریجه در اختلالات تنفسی در درمان تنگی نفس و سرفه مزمن مصرف می شده است.
برگ بو
برگ بو را به عنوان ادویه و معطرکننده در فرآورده‌های غذایی و آرایشی بهداشتی به کار می‌برند و از آن به صورت خوراکی به عنوان ضدنفخ، صفراآور و مدر و به صورت موضعی در درمان دردهای روماتیسمی استفاده می‌کنند.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته برگ بو را مدر و ضدسم دانسته، همچنین از آن در درمان دردهای عصبی و سردرد استفاده میکرده اند.
موارد احتیاط: گزارشهایی مبنی بر ایجاد واکنشهای آلرژیک درماتیت تماسی در اثر تماس با برگ بو اعلام شده است. ضمنا روغن فرار برگ بو نبایستی مستقیما به صورت خوراکی مصرف شود.
برگ بو را به عنوان ادویه و معطرکننده در فرآورده‌های غذایی و آرایشی بهداشتی به کار می‌برند و از آن به صورت خوراکی به عنوان ضدنفخ، صفراآور و مدر و به صورت موضعی در درمان دردهای روماتیسمی استفاده می‌کنند.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته برگ بو را مدر و ضدسم دانسته، همچنین از آن در درمان دردهای عصبی و سردرد استفاده میکرده اند.
موارد احتیاط: گزارشهایی مبنی بر ایجاد واکنشهای آلرژیک درماتیت تماسی در اثر تماس با برگ بو اعلام شده است. ضمنا روغن فرار برگ بو نبایستی مستقیما به صورت خوراکی مصرف شود.
برنجاسف
برنجاسف غالبا به عنوان داروی ضدنفخ، ضداسپاسم، ضددرد، مدر و دهانشویه مورد استفاده قرار می‌گیرد و در صنایع آرایشی به کار می‌رود.
موارد استعمال در طب سنتی:در طب گذشته برنجاسف و قیصوم را گاه معادل یکدیگر و گاه دو چیز مختلف می نامیدند. مصرف برنجاسف را به عنوان ضدالتهاب، مدر و تسکین دهنده علایم سرماخوردگی توصیه نموده اند.
برنجاسف غالبا به عنوان داروی ضدنفخ، ضداسپاسم، ضددرد، مدر و دهانشویه مورد استفاده قرار می‌گیرد و در صنایع آرایشی به کار می‌رود.
موارد استعمال در طب سنتی:در طب گذشته برنجاسف و قیصوم را گاه معادل یکدیگر و گاه دو چیز مختلف می نامیدند. مصرف برنجاسف را به عنوان ضدالتهاب، مدر و تسکین دهنده علایم سرماخوردگی توصیه نموده اند.
بنفشه سه رنگ
بنفشه سه رنگ به صورت موضعی در درمان برخی از بیماری‌های پوستی مانند اگزما و آکنه، بیماری‌های سبوره‌ای و شوره پوست سر نوزادان و به صورت خوراکی به عنوان مدر، ضدالتهاب و تسکین‌دهنده درد به ویژه در بیماری‌های روماتیسمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته بنفشه سه رنگ در درمان التهاب به ویژه التهاب گلو، سرفه و در تسکین سردرد موثر می دانسته اند.
بنفشه سه رنگ به صورت موضعی در درمان برخی از بیماری‌های پوستی مانند اگزما و آکنه، بیماری‌های سبوره‌ای و شوره پوست سر نوزادان و به صورت خوراکی به عنوان مدر، ضدالتهاب و تسکین‌دهنده درد به ویژه در بیماری‌های روماتیسمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته بنفشه سه رنگ در درمان التهاب به ویژه التهاب گلو، سرفه و در تسکین سردرد موثر می دانسته اند.
بومادران
بومادران به صورت خوراکی به عنوان ضدالتهاب، ضداسپاسم، کاهنده فشارخون، کاهنده تب، ضدعفونی‌کننده مجاری ادراری و به صورت موضعی به عنوان ضدشوره سر و مرطوب کننده پوست مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته بومادران به عنوان ضدالتهاب، مدر و قاعده آور مورد مصرف بوده است. عوارض جانبی: در دوز مصرفی سرشاخه های گلدار به صورت دم کرده، عوارض جانبی آن نادر بوده است ولی گاهی وجود آیانولید پراکسیدها در گیاه موجب درماتیت می گردد.
موارد احتیاط: از مصرف این دارو در ناحیه اطراف و داخل چشم خوداری شود.
موارد عدم مصرف: در زنان باردار و مادران شیرده و کودکان زیر دو سال
بومادران به صورت خوراکی به عنوان ضدالتهاب، ضداسپاسم، کاهنده فشارخون، کاهنده تب، ضدعفونی‌کننده مجاری ادراری و به صورت موضعی به عنوان ضدشوره سر و مرطوب کننده پوست مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته بومادران به عنوان ضدالتهاب، مدر و قاعده آور مورد مصرف بوده است. عوارض جانبی: در دوز مصرفی سرشاخه های گلدار به صورت دم کرده، عوارض جانبی آن نادر بوده است ولی گاهی وجود آیانولید پراکسیدها در گیاه موجب درماتیت می گردد.
موارد احتیاط: از مصرف این دارو در ناحیه اطراف و داخل چشم خوداری شود.
موارد عدم مصرف: در زنان باردار و مادران شیرده و کودکان زیر دو سال
بهارنارنج
از بهارنارنج به عنوان داروی آرامبخش استفاده می‌شود و همچنین در صنایع غذایی و آرایشی بهداشتی به عنوان ماده معطرکننده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته بهارنارنج در تقویت اشتها، درمان اسپاسمهای شکمی و نیز به عنوان آرامبخش و درمان طپش قلب مورد استفاده قرار می گرفته است.
موارد احتیاط: بهتر است در اطراف و داخل چشم استفاده نشود.
از بهارنارنج به عنوان داروی آرامبخش استفاده می‌شود و همچنین در صنایع غذایی و آرایشی بهداشتی به عنوان ماده معطرکننده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته بهارنارنج در تقویت اشتها، درمان اسپاسمهای شکمی و نیز به عنوان آرامبخش و درمان طپش قلب مورد استفاده قرار می گرفته است.
موارد احتیاط: بهتر است در اطراف و داخل چشم استفاده نشود.
به‌دانه
از به دانه در درمان التهاب مخاط دهان و گلو و تسکین خشونت و گرفتگی صدا، سرفه و یبوست خفیف استفاده می‌گردد. همچنین در صنایع دارویی به عنوان امولسیون‌کننده و سوسپانسیون کننده و در صنایع آرایشی بهداشتی در فرآورده‌های پوستی، مرطوب‌کننده و ضدچین و چروک و فرآورده‌های مو (حالت‌دهنده‌ها و نرم‌کننده‌ها) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موارد استعمال در طب سنتی: در پزشکی گذشته از به دانه در درمان گرفتگی صدا، سرفه، خشکی دهان و گلو، همچنین در درمان سوختگی ناشی از آتش استفاده می کرده اند.
موارد احتیاط: پوست به دانه در صورت مصرف خوراکی و جدا شدن از مغز دانه و در مجاورت با آب، ایجاد اسید سیانیدریک می کند.
به‌لیمو
از به‌لیمو در درمان سوءهاضمه، نفخ، سردردهای یک‌طرفه، دردهای عصبی، سرگیجه و علایم سرماخوردگی استفاده می‌گردد. همچنین به عنوان ادویه در مصارف خانگی مصرف دارد. اسانس به لیمو دارای خواص باکتری‌کش و حشره‌کش بوده، همچنین در عطرسازی از آن استفاده می‌شود.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته هیچ گونه گزارشی برای به لیمو نشده است.
عوارض جانبی: از آنجا که اسانسهای فرار غنی از ترکیبات ترپنوئیدی، محرک اند، ممکن است در حین دفع باعث تحریک کلیوی شوند.
موارد احتیاط: در بیماران دچار نارسایی کلیوی و همچنین طی دوران آبستنی و شیردهی می بایست از مصرف مقادیر زیاد به لیمو اجتناب نمود. استفاده موضعی اسانس به لیمو ممکن است سبب حساسیت پوستی گردد.
از به دانه در درمان التهاب مخاط دهان و گلو و تسکین خشونت و گرفتگی صدا، سرفه و یبوست خفیف استفاده می‌گردد. همچنین در صنایع دارویی به عنوان امولسیون‌کننده و سوسپانسیون کننده و در صنایع آرایشی بهداشتی در فرآورده‌های پوستی، مرطوب‌کننده و ضدچین و چروک و فرآورده‌های مو (حالت‌دهنده‌ها و نرم‌کننده‌ها) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موارد استعمال در طب سنتی: در پزشکی گذشته از به دانه در درمان گرفتگی صدا، سرفه، خشکی دهان و گلو، همچنین در درمان سوختگی ناشی از آتش استفاده می کرده اند.
موارد احتیاط: پوست به دانه در صورت مصرف خوراکی و جدا شدن از مغز دانه و در مجاورت با آب، ایجاد اسید سیانیدریک می کند.
به‌لیمو
از به‌لیمو در درمان سوءهاضمه، نفخ، سردردهای یک‌طرفه، دردهای عصبی، سرگیجه و علایم سرماخوردگی استفاده می‌گردد. همچنین به عنوان ادویه در مصارف خانگی مصرف دارد. اسانس به لیمو دارای خواص باکتری‌کش و حشره‌کش بوده، همچنین در عطرسازی از آن استفاده می‌شود.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته هیچ گونه گزارشی برای به لیمو نشده است.
عوارض جانبی: از آنجا که اسانسهای فرار غنی از ترکیبات ترپنوئیدی، محرک اند، ممکن است در حین دفع باعث تحریک کلیوی شوند.
موارد احتیاط: در بیماران دچار نارسایی کلیوی و همچنین طی دوران آبستنی و شیردهی می بایست از مصرف مقادیر زیاد به لیمو اجتناب نمود. استفاده موضعی اسانس به لیمو ممکن است سبب حساسیت پوستی گردد.
بید
از پوست بید در درمان تب و اسهال ناشی از آن، درد (از جمله سردردهای خفیف)، التهاب (از جمله در بیماری‌های روماتیسمی ضعیف و حاد، آرتریت، انکلیزنیگ اسپوندیلیت و سایر بیماری‌های عمومی بافت همبند توام با تغییرات التهابی)، همچنین به عنوان قابض و ضدتعریق استفاده می‌گردد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته از پوست بید به عنوان ضدالتهاب، ضددرد (از جمله در درمان نقرس) و به عنوان قابض استفاده می شده است.
عوارض جانبی: مشکلات و ناراحتی های گوارشی که ناشی از تاننها است؛ ناراحتی های ناشی از سالیسیلاتها مانند کهیر غول آسا، رینیت، آسم، اسپاسم برونشها، حساسیت مفرط، وجود خون در مدفوع، وزوز گوش، حالت تهوع و استفراغ و بثورات جلدی گزارش شده است.
موارد احتیاط: تمامی احتیاط های لازم در مورد فرآورده های حاوی سالیسیلاتها در اینجا هم توصیه می شود. کسانی که به آسپرین حساسیت مفرط دارند، افراد مبتلا به آسم، زخم معده، دیابت، نقرس، هموفیلی، بیماری های کبدی و کلیوی باید از خطرات ناشی از مصرف آن آگاه باشند. اثرات ناراحت کننده سالیسیلات ها در دستگاه گوارش ممکن است با الکل، باربیتوراتها و آرامبخش های خوراکی افزایش یابد. باید از مصرف همزمان بید با سایر ترکیبات حاوی سالیسیلاتها مانند آسپرین خودداری گردد. همچنین مصرف توام آن با ضدانعقادهای خوراکی، متوتروکسات، متوکلوپرامید فنی تویین، پروبنسید، اسپیرونولاکتون تداخل دارد.
از پوست بید در درمان تب و اسهال ناشی از آن، درد (از جمله سردردهای خفیف)، التهاب (از جمله در بیماری‌های روماتیسمی ضعیف و حاد، آرتریت، انکلیزنیگ اسپوندیلیت و سایر بیماری‌های عمومی بافت همبند توام با تغییرات التهابی)، همچنین به عنوان قابض و ضدتعریق استفاده می‌گردد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته از پوست بید به عنوان ضدالتهاب، ضددرد (از جمله در درمان نقرس) و به عنوان قابض استفاده می شده است.
عوارض جانبی: مشکلات و ناراحتی های گوارشی که ناشی از تاننها است؛ ناراحتی های ناشی از سالیسیلاتها مانند کهیر غول آسا، رینیت، آسم، اسپاسم برونشها، حساسیت مفرط، وجود خون در مدفوع، وزوز گوش، حالت تهوع و استفراغ و بثورات جلدی گزارش شده است.
موارد احتیاط: تمامی احتیاط های لازم در مورد فرآورده های حاوی سالیسیلاتها در اینجا هم توصیه می شود. کسانی که به آسپرین حساسیت مفرط دارند، افراد مبتلا به آسم، زخم معده، دیابت، نقرس، هموفیلی، بیماری های کبدی و کلیوی باید از خطرات ناشی از مصرف آن آگاه باشند. اثرات ناراحت کننده سالیسیلات ها در دستگاه گوارش ممکن است با الکل، باربیتوراتها و آرامبخش های خوراکی افزایش یابد. باید از مصرف همزمان بید با سایر ترکیبات حاوی سالیسیلاتها مانند آسپرین خودداری گردد. همچنین مصرف توام آن با ضدانعقادهای خوراکی، متوتروکسات، متوکلوپرامید فنی تویین، پروبنسید، اسپیرونولاکتون تداخل دارد.
پرسیاوشان
پرسیاوشان دارای اثر مدر بوده در درمان علایم سرماخوردگی و سرفه (به عنوان خلط‌آور) مورد استفاده قرار می‌گیرد. موارد استعمال در طب سنتی: در طب سنتی از پرسیاوشان در درمان سرفه و علایم سرماخوردگی و ریزش منطقه ای مو استفاده می شده است.
پرسیاوشان دارای اثر مدر بوده در درمان علایم سرماخوردگی و سرفه (به عنوان خلط‌آور) مورد استفاده قرار می‌گیرد. موارد استعمال در طب سنتی: در طب سنتی از پرسیاوشان در درمان سرفه و علایم سرماخوردگی و ریزش منطقه ای مو استفاده می شده است.
پنیرک
در درمان گاستروآنتریت علایم سرماخوردگی، التهاب دهان و گلو و سرفه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته از پنیرک به صورت خوراکی به عنوان نرم کننده در درمان سرفه، مدر و به صورت موضعی به عنوان شستشو دهنده در درمان زخم ها ا ستفاده می شده است.
پیرو
پیرو به صورت خوراکی اثر مدر و ضدنفخ داشته و به صورت موضعی در درمان بیماری‌های روماتیسمی و درد مفاصل مصرف می‌گردد.
موارد استعمال در طب سنتی:در طب گذشته اثرات مدر و قاعده آور پیرو شناخته شده، همچنین آن را در درمان سرفه های مزمن، نفخ و دل پیچه توصیه نموده اند.
عوارض جانبی و سمیت: بر طبق گزارشهای موجود اگرچه عموما هیچ گونه ازدیاد حساسیت نسبت به نور یا سمیت نوری ناشی از مصرف اسانس میوه پیرو مشاهده نمی گردد، لیکن هنگام استعمال خارجی اسانس مذکور بر روی پوست انسان یا حیوانات تحریک مختصری ایجاد می شود. همچنین مصرف مقدار زیاد ترپی نن -۴- اول (اصلی ترین ترکیب مدر موجود در اسانس میوه پیرو) ممکن است موجب تحریک کلیوی گردد. گزارشهایی از بروز واکنش های درماتیتی ناشی از تماس با پیرو وجود دارد و این امر به ماهیت محرک عصاره پیرو نسبت داده شده است.
علایم مسمومیت حاصل از استعمال خارجی اسانس میوه پیرو شامل: سوزش، اریتم، التهاب، تاول و خیز می باشد. علایم مسمومیت حاصل از استعمال داخلی اسانس مذکور، درد کلیه یا نواحی اطراف آن، خون ادراری، دیورز شدید، آلبومینوری، اختلالات گوارشی، تاکی کاردی، افزایش فشار خون عوارض دستگاه عصبی مرکزی و به ندرت علایمی از قبیل تشنج، خونریزیهای رحمی و سقط جنین می باشد.
موارد منع مصرف: میوه پیرو در اشخاص مبتلا به بیماری های کلیوی منع مصرف دارد. همچنین مصرف این دارو در دوران بارداری (به ویژه در مراحل انتهایی که موجب تشدید انقباضات رحمی می گردد) ممنوع است، چرا که معروف است موجب بروز سقط می گردد.
مصرف داخلی اسانس میوه پیرو می بایست به میزان محدود و تحت نظر متخصصین انجام پذیرد. مصرف خارجی اسانس مذکور ممکن است سبب بروز واکنش های تحریکی گردد، گو این که در پاره ای مقالات این مطلب تایید نگردیده و اظهار شده است که مصرف اسانس فوق بی خطر بوده و هیچ گونه منعی ندارد. گفته شده است پیرو به شدت کاهنده قند خون بوده و به علاوه مصرف دراز مدت آن ممکن است منجر به بروز هیپوکالمی گردد. می بایست توجه داشت که در نوشته های علمی مطالب مربوط به پیرو با موارد مربوط به مای مرز (Juniperus Sabina) خلط گردیده و ممکن است همین امر باعث بروز اعتقاد به سمیت اسانس میوه پیرو باشد.
در درمان گاستروآنتریت علایم سرماخوردگی، التهاب دهان و گلو و سرفه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته از پنیرک به صورت خوراکی به عنوان نرم کننده در درمان سرفه، مدر و به صورت موضعی به عنوان شستشو دهنده در درمان زخم ها ا ستفاده می شده است.
پیرو
پیرو به صورت خوراکی اثر مدر و ضدنفخ داشته و به صورت موضعی در درمان بیماری‌های روماتیسمی و درد مفاصل مصرف می‌گردد.
موارد استعمال در طب سنتی:در طب گذشته اثرات مدر و قاعده آور پیرو شناخته شده، همچنین آن را در درمان سرفه های مزمن، نفخ و دل پیچه توصیه نموده اند.
عوارض جانبی و سمیت: بر طبق گزارشهای موجود اگرچه عموما هیچ گونه ازدیاد حساسیت نسبت به نور یا سمیت نوری ناشی از مصرف اسانس میوه پیرو مشاهده نمی گردد، لیکن هنگام استعمال خارجی اسانس مذکور بر روی پوست انسان یا حیوانات تحریک مختصری ایجاد می شود. همچنین مصرف مقدار زیاد ترپی نن -۴- اول (اصلی ترین ترکیب مدر موجود در اسانس میوه پیرو) ممکن است موجب تحریک کلیوی گردد. گزارشهایی از بروز واکنش های درماتیتی ناشی از تماس با پیرو وجود دارد و این امر به ماهیت محرک عصاره پیرو نسبت داده شده است.
علایم مسمومیت حاصل از استعمال خارجی اسانس میوه پیرو شامل: سوزش، اریتم، التهاب، تاول و خیز می باشد. علایم مسمومیت حاصل از استعمال داخلی اسانس مذکور، درد کلیه یا نواحی اطراف آن، خون ادراری، دیورز شدید، آلبومینوری، اختلالات گوارشی، تاکی کاردی، افزایش فشار خون عوارض دستگاه عصبی مرکزی و به ندرت علایمی از قبیل تشنج، خونریزیهای رحمی و سقط جنین می باشد.
موارد منع مصرف: میوه پیرو در اشخاص مبتلا به بیماری های کلیوی منع مصرف دارد. همچنین مصرف این دارو در دوران بارداری (به ویژه در مراحل انتهایی که موجب تشدید انقباضات رحمی می گردد) ممنوع است، چرا که معروف است موجب بروز سقط می گردد.
مصرف داخلی اسانس میوه پیرو می بایست به میزان محدود و تحت نظر متخصصین انجام پذیرد. مصرف خارجی اسانس مذکور ممکن است سبب بروز واکنش های تحریکی گردد، گو این که در پاره ای مقالات این مطلب تایید نگردیده و اظهار شده است که مصرف اسانس فوق بی خطر بوده و هیچ گونه منعی ندارد. گفته شده است پیرو به شدت کاهنده قند خون بوده و به علاوه مصرف دراز مدت آن ممکن است منجر به بروز هیپوکالمی گردد. می بایست توجه داشت که در نوشته های علمی مطالب مربوط به پیرو با موارد مربوط به مای مرز (Juniperus Sabina) خلط گردیده و ممکن است همین امر باعث بروز اعتقاد به سمیت اسانس میوه پیرو باشد.
تاتوره
تاتوره به صورت خوراکی به عنوان ضداسپاسم و آنتی‌کلینرژیک استفاده می‌گردد. همچنین در درمان آسم برگ خشک شده آن به صورت سیگار مورد استفاده است.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته تاتوره را دارای آثار مخدر و خواب آور دانسته، به اثرات سمی آن نیز واقف بوده و جهت رفع مسمومیت آن دستورات لازم را ذکر نموده اند.
موارد احتیاط و منع مصرف: تمامی مواردی که برای ترکیبات آنتی موسکارینی مشابه آتروپین می بایست مد نظر قرار گیرد برای مصرف تاتوره نیز صادق است.
تاتوره به صورت خوراکی به عنوان ضداسپاسم و آنتی‌کلینرژیک استفاده می‌گردد. همچنین در درمان آسم برگ خشک شده آن به صورت سیگار مورد استفاده است.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته تاتوره را دارای آثار مخدر و خواب آور دانسته، به اثرات سمی آن نیز واقف بوده و جهت رفع مسمومیت آن دستورات لازم را ذکر نموده اند.
موارد احتیاط و منع مصرف: تمامی مواردی که برای ترکیبات آنتی موسکارینی مشابه آتروپین می بایست مد نظر قرار گیرد برای مصرف تاتوره نیز صادق است.
تاجریزی
فرآورده‌های استعمال خارجی گیاهان جنس سولانوم در درمان اگزما مورد استفاده قرار می‌گیرد، همچنین در ژاپن شاخه‌های جوان این گیاه به فرم موضعی در درمان بیماری‌های پوستی پسوریازیس کاربرد دارد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته برای استفاده از اندامهای هوایی این گیاه موردی ذکر نشده است.
تاناستوم
تاناستوم امروزه برای درمان پیشگیری‌کننده سردردهای میگرنی مصرف می‌شود.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته برای این گیاه اثر مدر و الیتام دهنده زخم قایل بوده اند.
موارد احتیاط: به جز مواقع و موارد توصیه شده توسط پزشک نبایستی بیش از چهار ماه مصرف شود.
ترنجبین
از ترنجبین به عنوان ملین، پایین‌آورنده تب و خلط‌آور استفاده می‌گردد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته از ترنجبین در درمان سرفه (به عنوان نرم کننده)، تب و یبوست استفاده می شده است.
فرآورده‌های استعمال خارجی گیاهان جنس سولانوم در درمان اگزما مورد استفاده قرار می‌گیرد، همچنین در ژاپن شاخه‌های جوان این گیاه به فرم موضعی در درمان بیماری‌های پوستی پسوریازیس کاربرد دارد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته برای استفاده از اندامهای هوایی این گیاه موردی ذکر نشده است.
تاناستوم
تاناستوم امروزه برای درمان پیشگیری‌کننده سردردهای میگرنی مصرف می‌شود.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته برای این گیاه اثر مدر و الیتام دهنده زخم قایل بوده اند.
موارد احتیاط: به جز مواقع و موارد توصیه شده توسط پزشک نبایستی بیش از چهار ماه مصرف شود.
ترنجبین
از ترنجبین به عنوان ملین، پایین‌آورنده تب و خلط‌آور استفاده می‌گردد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته از ترنجبین در درمان سرفه (به عنوان نرم کننده)، تب و یبوست استفاده می شده است.
جعفری
از میوه جعفری به عنوان خلط‌آور، ضدنفخ، ضداسپاسم، ضدالتهاب و مدر استفاده می‌گردد. علاوه بر آن به عنوان یک معطرکننده در صنایع غذایی مورد مصرف قرار می‌گیرد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته میوه جعفری به عنوان مدر، قاعده آور (سقط کننده جنین) و ضدنفخ مورد استفاده قرار می گرفته است.
موارد احتیاط: جعفری نباید با توجه به گزارشات مدلل سمیت آن به علت وجود اپیول و میریستیسین به مقدار زیاد به مصرف خوراکی برسد. جعفری می تواند ایجاد فعل و انفعالات نوری نماید به خصوص وقتی در تماس خارجی قرار گیرد. این دارو می تواند باعث تشدید بیماری های ادراری شده در درمان با MAOI اخلال ایجاد کند. گزارش شده که جعفری به روی سیکل قاعدگی اثر می گذارد. همچنین برای آن خاصیت تاثیر بر رحم گزارش نموده اند. افزون بر این اعلام شده که جعفری در حاملگی تداخل می نماید. گزارش شده که میریستیسین از جفت عبور نموده و می تواند موجب سقط جنین شود. با توجه به این نکات نباید جعفری را در طول حاملگی و شیردهی بیش از حدی که در غذا به کار برده می شود مصرف نمود.
از میوه جعفری به عنوان خلط‌آور، ضدنفخ، ضداسپاسم، ضدالتهاب و مدر استفاده می‌گردد. علاوه بر آن به عنوان یک معطرکننده در صنایع غذایی مورد مصرف قرار می‌گیرد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته میوه جعفری به عنوان مدر، قاعده آور (سقط کننده جنین) و ضدنفخ مورد استفاده قرار می گرفته است.
موارد احتیاط: جعفری نباید با توجه به گزارشات مدلل سمیت آن به علت وجود اپیول و میریستیسین به مقدار زیاد به مصرف خوراکی برسد. جعفری می تواند ایجاد فعل و انفعالات نوری نماید به خصوص وقتی در تماس خارجی قرار گیرد. این دارو می تواند باعث تشدید بیماری های ادراری شده در درمان با MAOI اخلال ایجاد کند. گزارش شده که جعفری به روی سیکل قاعدگی اثر می گذارد. همچنین برای آن خاصیت تاثیر بر رحم گزارش نموده اند. افزون بر این اعلام شده که جعفری در حاملگی تداخل می نماید. گزارش شده که میریستیسین از جفت عبور نموده و می تواند موجب سقط جنین شود. با توجه به این نکات نباید جعفری را در طول حاملگی و شیردهی بیش از حدی که در غذا به کار برده می شود مصرف نمود.
حنا
حنا به صورت موضعی در درمان بیماری‌های قارچی پوستی به ویژه در قارچ‌های عامل کچلی و تخفیف دردهای روماتیسمی به کار می‌رود. همچنین به عنوان رنگ‌کننده به ویژه رنگ کردن پوست و مو کاربرد دارد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته حنا به صورت موضعی در درمان دردهای مفاصل، جوش و زخم به کار می رفته است و به عنوان عامل رنگ کننده پوست و مو مصرف می شده است.
عوارض جانبی: پودر حنا می تواند موجب تحریک پوست و درماتیت تماسی شود. برگهای حنا در موشهای ماده ناباروری ایجاد نموده است.
موارد احتیاط: به عنوان رنگ کننده ابروها و مژه دقت شود زیرا خطر آسیب رساندن به چشم وجود دارد.
حنا به صورت موضعی در درمان بیماری‌های قارچی پوستی به ویژه در قارچ‌های عامل کچلی و تخفیف دردهای روماتیسمی به کار می‌رود. همچنین به عنوان رنگ‌کننده به ویژه رنگ کردن پوست و مو کاربرد دارد.
موارد استعمال در طب سنتی: در طب گذشته حنا به صورت موضعی در درمان دردهای مفاصل، جوش و زخم به کار می رفته است و به عنوان عامل رنگ کننده پوست و مو مصرف می شده است.
عوارض جانبی: پودر حنا می تواند موجب تحریک پوست و درماتیت تماسی شود. برگهای حنا در موشهای ماده ناباروری ایجاد نموده است.
موارد احتیاط: به عنوان رنگ کننده ابروها و مژه دقت شود زیرا خطر آسیب رساندن به چشم وجود دارد.
خارخسک
خارخسک به عنوان مدر، دفع‌کننده سنگهای مجاری ادراری و تقویت‌کننده قوای جنسی به کار می‌رود.
موارد استعمال در طب سنتی:در طب گذشته برای خارخسک اثر مدر و دفع کننده سنگهای مجاری ادراری و تقویت کننده قوای جنسی قایل بوده اند و از آن به عنوان درمان کننده عفونت و التهاب لثه استفاده می شده.
خارخسک به عنوان مدر، دفع‌کننده سنگهای مجاری ادراری و تقویت‌کننده قوای جنسی به کار می‌رود.
موارد استعمال در طب سنتی:در طب گذشته برای خارخسک اثر مدر و دفع کننده سنگهای مجاری ادراری و تقویت کننده قوای جنسی قایل بوده اند و از آن به عنوان درمان کننده عفونت و التهاب لثه استفاده می شده.
خار مریم
خار مریم در درمان مسمومیت‌های کبدی ناشی از سموم متابولیک مانند الکل و سموم قارچ آمانیتا، اختلالات کبدی پس از هپاتیت، نارسایی‌های مزمن کبدی توام با تخریب سلولی مانند سیروز کبدی، کبد چرب و بیماری‌های کبدی خفیف مورد مصرف قرار می‌گیرد.
موارد استعمال در طب سنتی: برای خار مریم در منابع طب سنتی ایران مورد خاصی ذکر نشده است.
خار مریم در درمان مسمومیت‌های کبدی ناشی از سموم متابولیک مانند الکل و سموم قارچ آمانیتا، اختلالات کبدی پس از هپاتیت، نارسایی‌های مزمن کبدی توام با تخریب سلولی مانند سیروز کبدی، کبد چرب و بیماری‌های کبدی خفیف مورد مصرف قرار می‌گیرد.
موارد استعمال در طب سنتی: برای خار مریم در منابع طب سنتی ایران مورد خاصی ذکر نشده است.
خاکشی
دانه خاکشی به طور عمده به عنوان ملین و کاهش‌دهنده دمای بدن به صورت مخلوط با کمی آب سرد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موارد استعمال در طب سنتی:در طب گذشته خاکشی به عنوان اشتهاآور، مقوی معده، ضدتب و ملین و در درمان سوءهاضمه مورد مصرف قرار می گرفته است.
دانه خاکشی به طور عمده به عنوان ملین و کاهش‌دهنده دمای بدن به صورت مخلوط با کمی آب سرد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موارد استعمال در طب سنتی:در طب گذشته خاکشی به عنوان اشتهاآور، مقوی معده، ضدتب و ملین و در درمان سوءهاضمه مورد مصرف قرار می گرفته است.