در این قسمت به صورت تیتروار با تعاریف،ویژگی‌ها و دسته بندی‌های سازمانهای غیر دولتی آشنا می‌شوید.
تعریف سازمانهای غیر دولتی – Non-governmental organizations
سازمان غیردولتی یا سازمانهای مردم نهاد از دیدگاه های مختلف تعاریف متنوع و گوناگونی دارند که هرکدام از آنها در جایگاه خود صحیح می باشد. در ادامه تعدادی از این تعاریف را می خوانید:
- سازمانهای خصوصی بر می شمارد که فعالیّت های خود را در حوزه های کاهش امراض، ارتقاء منافع و مصالح فقرا، حفظ محیط زیست، ارائه خدمات اجتماعی اساسی و یا توسعه اجتماعی برنامه ریزی و اجرا میکنند.
- کلیّه مؤسساتی را که توسط گروهی از اشخاص حقیقی یا حقوقی و به صورت داوطلبانه تأسیس شده باشد و اهدافی غیردولتی و غیرسیاسی را مطابق با اساسنامه خود پیگیری نماید
- مجموعه ای از تَشکّل های غیردولتی و نهادهای واسط در جامعه مدنی می داند که از گروهی افراد داوطلب و دارای هدف مشترک تشکیل شده اند که به صورت غیرانتفاعی، بدون وابستگی به دولت و در قالب تشکیلاتی سازمان یافته و متناسب در جهت اهداف و موضوعات معیّن به فعالیّت می پردازد.
- سازمان غیردولتی نهادی است با اهداف خیرخواهانه، دارای شخصیّت حقوقی مستقل، غیردولتی و غیرانتفاعی که برای انجام فعالیّت داوطلبانه با گرایشات غیرسیاسی و بر اساس قانونمندی و اساسنامه مدوّن و رعایت چهارچوب قوانین موضوعه کشور و مفاد آئین نامه های اجرایی آن فعالیّت می نمایند.
- سازمان غیردولتی، تشکل یا سازمانی از گروه های داوطلب مردمی است که غیردولتی و غیرانتفاعی بوده و هدف آن رفع نیاز کل جامعه یا گروه هایی از جامعه می باشد.
- سازمانی با شخصیت حقوقی مستقل، غیر دولتی، غیر انتفاعی و غیر سیاسی است که برای انجام فعالیت داوطلبانه با گرایش فرهنگی، اجتماعی، مذهبی، بشردوستانه و بر اساس قانونمندی و اساسنامه مدون، رعایت چارچوب قوانین موضوعه کشور و مفاد آیین نامه های اجرایی آن فعالیت می کند.
ویژگی های سازمانهای غیر دولتی
خاص بودن سازمانهای غیر دولتی در بین دیگر نهادهای جامعه مدنی به خاطر ویژگی هایی است، که در زیر با تعدادی از آنها به صورت تیتر وار آشنا می‌شوید:
۱-غیر انتفاعی بودن ۲- غیرسیاسی بودن ۳- غیر دولتی بودن ۴- خود جوش بودن ۵- مستقل بودن ۶- شفافیت و پاسخگویی ۷- خدمت گرا بودن ۸- توسعه مدار بودن ۹- مشارکت پذیر بودن ( عضویت پذیری آزاد) ۱۰ – هدف مندی ۱۱- کارجمعی ۱۲- هویت و شخصیت مستقل ۱۳- مسئولیت پذیر بودن ۱۴- فراگیر بودن ۱۵- مشارکت در مدیریت ۱۶ – قانون مندی ۱۷- دور بودن از تبعیض قومیتی، نژادی،جنسیتی و مذهبی.
دسته بندی سازمانهای غیر دولتی
سازمانهای غیر دولتی را از نظرهای مختلفی از جمله نوع فعالیت، نوع جهت گیری و سطح عملیات طبقه بندی می نمایند.
تقسیم بندی از نظر ” نوع فعالیت و گروه های هدف “: (۱)
- کودکان و نوجوانان
- امداد رسانی
- آموزش
- خانواده
- حقوق بشر
- وضعیت زنان
- بهداشت
- تحقیق و پژوهش
- توسعه و عمران
- مذهبی
- محیط زیست
- خدمات اجتماعی
- بیماری های خاص
- فرهنگ و…
تقسیم بندی از نظر ” جهت گیری”:
- جهت گیری خیریه
- جهت گیری خدماتی
- جهت گیری مشارکتی
- جهت گیری توانمند سازی
تقسیم بندی از نظر ” عملیاتی “:
- سازمانهای غیر دولتی محله محور
- سازمانهای غیر دولتی شهر مقیاس
- سازمانهای غیر دولتی ملی
- سازمانهای غیر دولتی بین المللی
- برای آشنایی با تعدادی از سازمان های غیر دولتی فعال در ایران می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید:
http://iranngonews.persianblog.ir/post/1106/
پایان قسمت اول
منابع :
- مقیمی، دکتر محمد. کارآفرینی در نهاد های اجتماعی ،موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، ۱۳۸۲.
- ماهنامه پژوهشی، آموزشی، اطلاع رسانی، برنامه ریزی و مدیریت شهری، سال دوم ، شماره ۱۶ ، شهریور ۱۳۷۹
- جزوه معرفی طرح جامع ظرفیت سازی سازمانهای جامعه مدنی جوانان ، تدوین و تهیه گروه نوآوران پارس ، تهران مرداد ۱۳۸۳
- یادداشت های شخصی